دندانپزشکی کودکان

دندانپزشکی کودکان

وقتی به اینجا میرسیم که کودک خود را جهت معاینات دوره ای نزد دندانپزشک اطفال ببریم، والدین کودک ، سرگردان میشوند که چه کنند. همه به دنبال یک دکتر دندانپزشک کودکان خوب هستند و از طرفی خود آنها هم چندان تمایلی جهت مراجعه به دندانپزشکی ندارند، چه رسد به اینکه برای درمان درد دندان کودکان دلبند خود، بخواهند آنها را به مراکزی ببرند که خود نیز تمایل چندانی به مراجعه به آنها ندارند.

دکتر دندانپزشک اطفال خوب در غرب تهران

مهمترین اصلی که جهت انتخاب یک دندانپزشک کودک خوب برای فرزندتان باید در نظر بگیرید، این است که محیط دندانپزشکی اطفال برای کودکان نباید ترسناک باشد.  کودک شما باید با رغبت تمام وارد محیط شود. توصیه ما به شما این است که همیشه و به جز در موارد اورژانس، یک جلسه برای چکاپ دندانپزشکی،به مرکز مورد نظرتان مراجعه کنید. در این جلسه ، رفتار مجموعه مطب با کودک خود را در نظر بگیرید.یک دندانپزشک کودکان خوب باید ارتباط گرم و صمیمی با کودک شما برقرار کند و بتواند به سوالات شما پاسخ مناسب و دقیقی بدهد. یک دندانپزشک اطفال حاذق ، میتواند اضطراب کودک شما را کنترل کند و او را برای درمان مشتاق کند. وسایل بازی و سرگرمی کودک شما، در یک مطب دندانپزشکی کودکان باید فراهم باشد و هنر دندانپزشک کودک شما این است که بتواند رفتار کودک شما را مدیریت کند، تا کودک شما ، برای درمانهای آتی هم آمادگی مراجعه داشته باشد. از طرفی دندانپزشک کودک شما باید حاذق باشد و قابلیت برقراری ارتباط با کودک شما را داشته باشد.

طبق نظر انجمن دندانپزشکی کودکان ایران، دندانپزشک کودک باید گروههای مختلف سنی کودکان را بشناسد و نوع رفتار با آنها را بداند. واقعیت این است که دندانهای شیری، آناتومی متفاوتی از دندانهای دایمی دارند و طبعا درمان آنها نیز متفاوت از دندان های دایمی است. تصمیم دارم در این مقاله به معرفی تعدادی از درمان های دندانپزشکی کودکان بپردازم تا کمکی به  انتخاب بهترین درمان دندانپزشکی و بهترین دندانپزشک کودک برای کودکانمان کنم.
کلینیک دندانپزشکی کودکان در تهران در همه مناطق وجود دارد و ما هم خوشحالیم که با حضور چندین دندانپزشک اطفال خوب و با تجربه، با خدمات دندانپزشکی اطفال غرب تهران در خدمتتان باشیم.

درمان پوسیدگی دندان کودکان ( پوسیدگی دندانهای شیری)

دندانهای شیری، مانند دندانهای دائمی، دارای بافت زنده (عصب) در تاج و ریشه خود هستند. پیشرفت پوسیدگی در دندانهای شیری نیز، باعث درگیری عصب و درد و در مواردی از بین رفتن عصب (نکروز) و عفونت می گردد. درمان ریشه (عصب کشی) به موقع دندان های شیری، از درد و ناراحتی کودک و عفونت و احیانا از دست رفتن زود هنگام دندان شیری پیشگیری می کند.

درباره ی دندان درد اطفال اشاره به این نکته ضروری است که دندانهای شیری، بر خلاف دندانهای دایمی خیلی زود به عصب میرسند، چرا که دندان کوچک است ولی پالپ( عصب دندان) وسیع است. بنابراین پوسیدگی با اندک گسترشی ، به عصب میرسد و نیاز به عصب کشی دارد. غالبا اولین دندانهایی که در کودکان به عصب می رسد، دندان آسیاب کودک است. پیشنهاد میکنم برای اطلاعات بیشتر در این زمینه ، مراحل، هزینه و عصب کشی دندان کودکان به مقاله ی مربوطه درسایت مراجعه نمایید.

آیا عصب کشی دندان شیری به دندان دائمی آسیب میزند؟

یک باور اشتباه درباره عصب کشی دندانهای شیری وجود دارد مبنی بر اینکه عصب کشی دندان باعث آسیب به دندان دائمی می گردد. عصب کشی دندانهای شیری نه تنها آسیبی برای دندان دائمی ندارند، بلکه مانع انتقال پوسیدگی دندان شیری به تاج دندان دائمی می شوند.

ندانهای شیری عصب کشی شده عمدتا بخش زیادی از تاج خود را از دست داده اند و ترمیم های رایج، معمولا مقاومت کافی را نداشته و برای حفظ دندان، نیازمند پوشش کامل تاج هستیم. در کودکان، روکش های فلزی از پیش آماده، در اندازه های مختلف موجودند و قرار دهی آنها مانند روکش دندانهای دایمی، نیازمند جلسات متعدد نیست. روکش های فلزی، به تاج می چسبند و با افتادن دندان شیری، می افتند.

بهداشت دهان و دندان کودکان

واقعیت این است که یک بخش عمده در بهداشت کودکان و مراقبت از کودک ، بهداشت دهان و دندان در کودکان است. متاسفانه بسیاری از والدین به دلیل اینکه گمان می کنند دندانهای کودکشان شیری است و موقتی است، به آن توجه کمتری می کنند ولی غافلند از اینکه این دندانهاست که به کودک کمک میکند که درست تغذیه کند، به صحبت کردن و لهجه و فونتیک او کمک میکند و از همه جالبتر این که فضا را برای دندانهای دایمی نگه میدارد.

دندان درآوردن کودک

از اهمیت دندان شیری و مراقبت از کودکان گفتیم، اما از زمان رویش دندانهای شیری و دندان درآوردن کودکان نه. دندانهای شیری تقریبا از ۴ تا ۱۸ ماهگی میرویند و معمولا تا ۲ تا ۳ سالگی سری بیست تایی آنها تکمیل میشود. از روزی که اولین دندان کودک میروید، وظیفه والدین جهت حفاظت از دندانها در مقابل پوسیدگی آغاز میشود.

از همین زمان است که حتی المقدور باید از شیر دادن شبانه به کودکمان پرهیز کنیم. دندانهای او را بعد از هر وعده شیر خوردن بشوییم و اورا با دندانپزشک اطفال آشنا کنیم.

از طرفی خود دندان در اوردن کودک، به تنهایی میتواند برای والدین بسیار آزاردهنده باشد. چرا که کودک در حین رویش دندان، درد و التهاب زیادی را از سر می گذراند. التهاب لثه روی دندان در حال رویش، کودک را بی تاب میکند وگاهی منجر به بی حالی و از طرفی خود دندان در اوردن کودک، به تنهایی میتواند برای والدین و کودک نوپا بسیار آزاردهنده باشد. چرا که کودک در حین رویش دندان، درد و التهاب زیادی را از سر می گذراند. التهاب لثه روی دندان در حال رویش، کودک را بی تاب میکند وگاهی منجر به بی حالی، نق زدن و تحریک پذیری کودک شما میشود.کودکی که در حال دندان در آوردن هست ممکن است مشکلات خواب و امثالهم را تجربه کند و طبعا پدر و مادر هم در کنار او بیقرار و بی خواب میشوند.دندان درآوردن باعث تب، استفراغ یا اسهال نمی‌شود.بنابراین اگر کودک شما در حین دندان در آوردن،دچار تب شد، حتما با پزشک کودکتان تماس بگیرید. معمولا به والدین توصیه میکنیم که طی مراحل دندان درآوردن کودک

1. اسباب بازی های بی خطری را در دسترس کودکان قرار دهند تا کودک ، محل رویش دندان را با آن ماساژ دهد و به این ترتیب بتواند لثه در حال خارش خود را آرام کند. یکی از وسایلی که در این مدت زمان خیلی به کودک کمک می کند اینست که یک حوله تمیز خیس را در که قبلادر یخچال قرار داده اید را در دسترس کودکتان بگذارید تا با جویدن آن سرمای ناشی از آن به رفع التهاب لثه کوذک شما کمک کند.
2. به نوزاد خوراکی های سرد بدهید
3. خودتان لثه های نوزادتان را ماساژ دهید.
4. هرگز بدون توصیه دندانپزشک کودکان از ژل های بی حس کننده لثه برای کودکتان استفاده نکنید. به خصوص در کودکان زیر دو سال مصرف خودسرانه این داروها به دلیل وجود بنزوکایین در آنها توصیه نمی شود. بنزوکایین بعضا باعث عارضه ای به نام متهموگلوبولینمی در کودک میشود که وضعیت بسیار خطرناک و در عین حال اتفاق نادری هست.
5. گاهی نیاز به استفاده از شربت استامینوفن و یکسری تداخلات دارویی جهت برطرف کردن التهاب ناشی از دندان درآوردن کودک و بی حالی او ، البته تحت نظر دندانپزشک کودک ، وجود دارد.

قطره آهن برای کودکان

متاسفانه کم خونی کودکان در کشور ما بسیار شایع است و عنصر آهن یک بخش عمده هموگلوبولین خون را تشکیل می دهد. و همین بخش آهن هموگلوبولین است که مسوول رساندن اکسیژن به بافتها و دور کردن دی اکسید کربن از آنهاست. بنابراین اگر مکمل آهن توسط پزشک کودکتان تجویز شد به هیچ عنوان از مصرف آن برای کودکتان سر باز نزنید.

نکته مهم این است که چون بچه ها توانایی خوردن قرص را ندارند ، مکمل آهن به صورت مایع و به شکل قطره آهن برای آنها تجویز می شود. رگ قطره آهن ، قرمز قهوه ای هست و این رنگ میتواند روی دندان بچه ها و گاهی حتی لثه های آنها رنگدانه ایجاد کند.توجه کنید که گفتیم رنگدانه ناشی از قطره آهن کودک است که دندانهای کودک را سیاه می کند. پس این تغییر رنگ، پوسیدگی نیست و بعد از قطع قطره آهن برطرف میشود.

مراقبت های لازم برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان

• بعد از هر بار شیردهی به کودکان،دهان و دندان های کودکتان را با یک گاز مرطوب تمیز کنید.آنچه که عامل اصلی پوسیدگی در کودکان زیر ۳ سال هست،همین شیردهی در زمان خواب کودکان هست.تا حد امکان باید از شیردهی در خواب،بویژه در کودکانی که دندان های آنها شروع به روییدن کرده است خودداری شود. و در صورت اجبار، حتمآ بعد از شیرخوردن کودک،دندانها و دهانش به طور کامل تمیز شود. از حدود یکسالگی سعی کنید شیشه شیر و لیووان های نی دار را کنار بگذارید و با لیوان به کودکتان شیر بدهید.
• همزمان با رویش اولین دندان کودک ،از مسواک های نرم و با سایز کوچک،جهت تمیز کردن دندانهای روییده استفاده کنید.اما تا قبل از ۳ سالگی،استفاده از خمیر دندان توصیه نمی شود‌.اگر کودکتان طعم خمیردندان را دوست ندارد آن را عوض کنید و حتما برای تعیین احتمال نیاز به خمیر دندان فلوراید دار و یا بدون فلوراید با دندانپزشک کودکان مشورت کنید.
• کودک تا حدود۶ سالگی نمی تواند به تنهایی دندانهای خود را تمیز کند،و دندانهای او باید توسط والدین تمیز شود.به عبارتی تا زمانی که کودک شما نتواند به تنهایی بند کفش خود را ببندد،مهارت دستی کافی برای تمیز کردن دندان های خود به تنهایی را ندارد.و معمولا از والدین خواسته می شود که تا ۱۰ سالگی نیز نظارت مستقیم بر مسواک زدن دندان های کودک خود را داشته باشند.

چه کنیم که قطره آهن کودک تاثیر کمتری در تغییر رنگ دندانهای او بگذارد؟

• قطره آهن کودک را با آب پرتقال یا آب رقیق کنید. البته آب پرتقال بدلیل دارا بودن ویتامین c، جذب آهن راهم بالاتر می برد.
• دندانهای کودک را بلافاصله بعد از مصرف قطره با یک تنظیف آغشته با کمی جوش شیرین تمیز کنید.
• قطره آهن را ته دهان کودک بچکانید تا حتی المقدور آن را در دهان نگه ندارد.
• در نهایت میتوانید از دندانپزشک کودکتان بخواهید که این رنگدانه های ناشی از قطره آهن را با برساژ برایتان تمیز کند.

مراقبت های لازم برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان

• بعد از هر بار شیردهی به کودکان،دهان و دندان های کودکتان را با یک گاز مرطوب تمیز کنید.آنچه که عامل اصلی پوسیدگی در کودکان زیر ۳ سال هست،همین شیردهی در زمان خواب کودکان هست.تا حد امکان باید از شیردهی در خواب،بویژه در کودکانی که دندان های آنها شروع به روییدن کرده است خودداری شود. و در صورت اجبار، حتمآ بعد از شیرخوردن کودک،دندانها و دهانش به طور کامل تمیز شود.
• همزمان با رویش اولین دندان کودک ،از مسواک های نرم و با سایز کوچک،جهت تمیز کردن دندانهای روییده استفاده کنید.اما تا قبل از ۳ سالگی،استفاده از خمیر دندان توصیه نمی شود‌.
• کودک تا حدود۶ سالگی نمی تواند به تنهایی دندانهای خود را تمیز کند،و دندانهای او باید توسط والدین تمیز شود.به عبارتی تا زمانی که کودک شما نتواند به تنهایی بند کفش خود را ببندد،مهارت دستی کافی برای تمیز کردن دندان های خود به تنهایی را ندارد.و معمولا از والدین خواسته می شود که تا ۱۰ سالگی نیز نظارت مستقیم بر مسواک زدن دندان های کودک خود را داشته باشند.

• پالپوتومی و پالپکتومی (عصب کشی دندان شیری)

پالپوتومی، قطع عصب موجود در ناحیه تاجی دندان است. اما در پالپکتومی ، عصب موجود در ریشه ها هم تخلیه می شود. غالبا دندان پزشک اطفال ، گزینه دوم را برای انجام عصب کشی اطفال برمیگزینند.

• روکش دندانهای کودکان (ss crown)

در بیشتر مواردی که دندانهای کودکان عصب کشی میشود، دندان پزشک کودکان روی دندان کودک روکش مخصوص که از پیش ساخته شده است و جنس آن استیل زنگ نزن هست میگذارد تا از شکستهای احتمالی آن جلوگیری شود. روکش دندان کودکان ، برخلاف روکش دندان بزرگسالان، در یک جلسه و بدون تراش زیادی از دندان و فقط با فرم دادن روکش توسط دندانپزشک کودک ساخته میشود. شاید برایتان جالب باشد که در بسیاری مواردی که متاسفانه مراجعه کودک به مطب دندانپزشکی بدلیل تخریب وسیع دندان شماره شش هست که پدر و مادر ها با تصور اینکه دندان شیری بوده، دیرتر مراجعه نموده اند تا رسیدن کودک به سن تکامل استخوانی کامل از روکش های ss crown برای این دندان ها هم استفاده میشود.این روکش ها به تاج دندان می چسبند و زمانی که دندان شیری می افتد ، همراه با آن می افتند.

• آبسه دندان کودکان

یکی از علل دندان درد کودکان آبسه دندان است که به طور کلی اتفاق خطرناکی است. آبسه نشانه ایست از عفونت دهان در کودکان .به محض مشاهده آثار آبسه ، باید سریع به نزدیکترین متخصص دندانپزشکی کودکان مراجعه کنید تا او شما را راهنمایی کند. گاهی آبسه دندان کودک ، محدود به داخل دهان اوست که در این موارد معمولا عصب کشی دندان کودک ، راه حل درمانی است. به شرطی که آبسه به جوانه دندان زیرین دست اندازی نکند. اما برای درمان آبسه دندان کودکان که وسیع بوده و صورت را هم در بر گرفته است ، دندان کودک را خارج می کنند( دندان را می کشند)

• فلوراید تراپی

بهترین راه دریافت فلوراید از طریق آب مصرفی است. اما به هر حال یکی از راههای مقاوم سازی دندانها ، بویژه دندان های تازه رویش یافته از ۳سال به بالا، همین فلوراید تراپی است.پبشنهاد میکنم که برای اطلاع کامل از انواع شیوه های فلوراید تراپی و اطلاعات کامل در زمینه این درمان به مقاله فلورایدتراپی در همین سایت مراجعه کنید.

• ارتودنسی پیشگیری

وقتی یکی از دندانهای کودک خارج میشود، برای جلوگیری از بهم ریختگی دندانی کودک از روش گذاشتن فضا نگهدارنده و … استفاده می کنند. ضمن این که در حین رویش دندانهای دایمی ، دندان پزشکی اطفال میتواند شما را راهنمایی کند که چه زمانی کدام دندان کودک را خارج کنید که ترتیب دندانهای دایمی او بهم نخورد و در صورت نیاز کودک شما را در زمان مناسب به متخصص ارتودنسی کودکان ارجاع خواهد داد.

• فیشور سیلانت ( شیار پوش)

فلوراید فقط در سطوح صاف دندان اثر می کند ولی در شیارهای دندان و فررفتگی سطح جونده دندان اثر ندارد. به همین جهت روشی برای بستن شیار بخصوص بلافاصله پس از رویش در دهان کودک وجود دارد که “فیشورسیلانت” نامیده می‌شود.
مسدود شدن این شیارها (فیشورسیلانت) با همان ماده پر کننده دندان که سفید است انجام می شود ولی خیلی آبکی و سیالیت بیشتری دارد و شیارها را لاک و مهر می کند. در نتیجه دیگر میکروب نمی‌تواند در شیار ها وارد شوند و همین‌طور مواد غذایی و شیرینی هم در آن گیر نمی کند. معمولا این درمان مختص کودکان است اما در افراد بزرگسال مستعد به پوسیدگی هم توصیه می شود. برای فیشورسیلانت دندان‌های دائمی تازه رویش یافته کودکان باید فوراً اقدام کرد.

• مسواک زدن کودکان

یکی از وظایف دندانپزشک اطفال ، آموزش مسواک زدن به کودکان و راهنمایی والدین برای کمک کردن به کودک می باشد.

• بیهوشی در کودکان

یکی از ترسناک ترین بخشهای دندانپزشکی کودک برای والدین، بخشی است که به آنها گفته می شود کودکتان معمولا بدلیل عدم همکاری باید تحت بیهوشی مورد درمان قرار بگیرد. این موضوع ، برای پدر و مادر که فرزند دلبندشان را جهت درمان آورده اند بسیار ناراحت کننده است.اما باید قبول کنند که غالب نوپایان به خصوص کودکان زیر ۳ سال از حداقل همکاری جهت درمان برخوردارند و واقعیت این که دندانپزشک کودک نیز برخلاف میل باطنی خود مجبور به انتخاب درمان تحت بیهوشی کودک است. از طرفی نمیتوانیم از خیر دندانهای کودکمان بگذریم چون نمیخواهیم او را به اتاق بیهوشی ببریم. مطمین باشید که دندانپزشک کودکتان بیشترین تلاش را میکند تا با کمترین آسیب کودک شما را درمان کند.

نکاتی که پدر و مادر ها در مراجعه به مطب دندانپزشک اطفال باید بدانند ( دکتر راهله حسنی زاده)

1. رابطه مهمی بین اضطراب مادر در مراجعه به دندانپزشک کودک و رفتار کودک از نظر همکاری در ویزیت دندانپزشکی وجود دارد.بیشترین تاثیر این اضطراب در کودکان زیر چهار سال است. لطفا اگر مضطرب هستید سعی کنید جلوی کودکتان آن را بروز ندهید. یا کودک را با پدرش برای درمان دندانپزشکی بفرستید.باور کنید که یک گروه دندانپزشکی کودکان خوب ، بدون تردید هدفش انجام یک درمان ایده آل در عین ایجاد یک تجربه مثبت برای کودک شماست.
2. کودکانی که بی حسی فک پایین دریافت می کنند ممکن است سطح داخلی لب پایین خود را گاز بگیرند. بنابر این حفظ رول پنبه در دهان کودک پس از پایان کار تا زمان اتمام بی حسی در پیشگیری از این مساله مفید است. دهانشویه با آب نمک گرم در موارد گاز گرفتگی ، در تمیز نگه داشتن ناحیه سودمند است.
3. مسواک پیشنهادی برای کودکان ، مسواک نرم است. مسواک با سر کوچک و دسته ضخیم تر توصیه می شود.

پرسش و پاسخ های مرتبط

• دندونهای دختر هشت ساله ام کج دراومده؛ آیا درست میشه؟
• یک ضایعه زخمی با رویه سفید روی گونه کودکم ایجاد شده، علت چیست؟
• بعد از زمین خوردن کودکم، صورتش دچار تورم شده، چه درمانی باید انجام دهم؟
• آیا پاره شدن فرنوم بالای کودکم در اثر زمین خوردن به زیبایی او یا حرف زدنش لطمه این میزند؟