تولید محتوا آموزشی چیست؟

اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که به دنبال پاسخی برای سوال “تولید محتوا آموزشی چیست؟” می‌گردند، این مقاله شما را راهنمایی خواهد کرد.

امروزه هر وبسایت یا شبکه اجتماعی که در دنیای اینترنت فعالیت داشته باشد، نیازمند تولید محتواست. برخی از این رسانه‌ها با اهداف آموزشی ساخته می‌شوند و نیازمند تولید محتوا آموزشی می‌باشند. پس قطعا در مقایسه با دیگر وبسایت‌ها یا شبکه‌های اجتماعی، باید مسائلی را رعایت نمایند.

تولید محتوا آموزشی در هر قالب و هر حوزه‌ای که انجام می‌شود، در درجه اول باید نیاز مخاطب هدف را برطرف نماید، و سپس برای موفقیت بیشتر ترفندهایی را به کار ببندد تا در میان رقیبان خود موفق‌تر عمل کند. شرکت های دیجیتال مارکتینگ با انجام خدمات تولید محتوا و بازاریابی محتوایی می توانند شما را در این مسیر همراهی کنند.

اگر از ترفندهای تولید محتوا آموزشی آگاهی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم تا این مقاله را به دقت دنبال کنید.

 مقدمه‌ای بر محتوای آموزشی

در گذشته افراد برای رفع نیازها و یافتن پاسخ سوالاتشان به کتابخانه‌ها یا اساتید آن حوزه مراجعه می‌کردند. اما امروزه برای رفع ابهامات و یا آموختن یک دانش جدید، می‌توانید بدون مراجعه حضوری به هدف خود برسید. زیرا تولید محتوا آموزشی در اکثر وبسایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی و در حوزه‌های مختلف انجام می‌شوند.

در واقع می‌توان گفت که امروزه کمتر موضوعی است که پیرامون آن تولید محتوا آموزشی انجام نشده باشد و منبعی برای آن وجود نداشته باشد. یا به عبارتی برای هر دانشی که در موسسات مختلف به صورت حضوری دوره برگزار می‌شود، می‌توان تولید محتوا آموزشی انجام داد.

زیرا فضای اینترنت و شبکه‌های اجتماعی سبب شده است تا کاربران به سادگی اطلاعات و مهارت‌های خود را با دیگران به اشتراک بگذارند، و بسیاری از افراد به صورت غیرحرفه‌ای به تولید محتوا آموزشی می‌پردازند. کاربران نیز بدون هیچ زحمتی می‌توانند نمونه تولید محتوای آموزشی مورد نظر را در اینترنت مشاهده نمایند.

همچنین بسیاری از مراکز علمی و دانشگاه‌ها به صورت آموزش از راه دور فعالیت دارند و تولید محتوا آموزشی برای این مراکز از اهمیت بالایی برخوردار است.

متاسفانه درگیری جهان با ویروس کرونا سبب شده است تا دانش آموزان مقاطع تحصیلی پایین‌تر نیز به اجبار با مساله تولید محتوا آموزشی درگیر شوند. پس می‌توان گفت که این مقاله می‌تواند برای آموزگاران و دبیران محترم نیز مفید واقع شود.

در این فضای رقابتی برای تولید محتوا آموزشی، باید کمی هوشمندانه‌تر و با تیزبینی بیشتری فعالیت کنید تا توجه بیشتری از مخاطب را به سمت خود جلب نمایید.

تولید محتوا آموزشی نیز مانند هر فعالیت دیگری، چارچوب‌ها و اصول خاص خودش را دارد، و همچنین به نسبت محتواهای دیگر، نیازمند دقت و مهارت بیشتری است، زیرا این کار با هدف افزایش سطح آگاهی و دانش کاربران انجام می‌گیرد.

در ادامه این مقاله، پیش‌نیازهای تولید محتوا آموزشی را برای شما عزیزان ذکر خواهیم کرد، همچنین 12 اصل طلایی برای تولید محتوا آموزشی به شما عزیزران معرفی می‌کنیم تا محتواهای آموزشی مرغوب و باکیفیتی را در اختیار مخاطبان خود قرار بدهید.

همچنین اگر می خواهید با تولید محتوای سایت های گردشگری آشنا شوید می توانید مقاله تولید محتوا برای سایت های گردشگری را مطالعه کنید.

 انواع محتوای آموزشی

تولید محتوا آموزشی می‌تواند در قالب‌های مختلفی صورت بگیرند، برای تولید محتوا آموزشی جذاب و پرمخاطب، باید بهترین شکل ارائه آن را بیابید، زیرا دست تولیدکننده محتوا در این زمینه باز است.

چند نمونه از انواع قالب‌های تولید محتوا آموزشی:
مقالات
اینفوگرافیک
موشن گرافیک
ویدئوهای رئال
تصاویر رئال
پادکست‌ها
انجمن‌های گفتگو
و …

پیش‌نیازهای تولید محتوا آموزشی

اجازه دهید این قسمت را با یک مثال ساده شروع کنیم. فرض کنید می‌خواهید برای ناهار فردا ماکارانی درست کنید. بدون شک اینکه شما تصمیم به پختن ماکارانی گرفته‌اید برای درست شدن آن کافی نیست!!!

در ابتدا باید مواد اولیه آن را تهیه کرده و دستور پخت آن را فرابگیرید. حال می‌توانید یک ماکارانی خوشمزه برای خود و اعضای خانواده تهیه کنید.

اکنون اگر با خود می‌گویید که چه مثال بی‌ربط و پیش‌پاافتاده ای!!! عجله نکنید، هدف من از ذکر این مثال یادآوری این مساله بود که شروع ساده‌ترین کارها هم بدون تهیه کردن پیش‌نیازهای آن میسر نخواهد شد. چه برسد به آموزش یک موضوع به افراد دیگر!

پس چرا برخی گمان می‌کنند که می‌توان تولید محتوا آموزشی را بدون دارا بودن پیش‌زمینه‌ها انجام داد؟!

خواهشمندیم برای تولید محتوا آموزشی کاربردی، حتما موارد زیر را در نظر بگیرید و سپس اقدام به تولید محتوا آموزشی نمایید. زیرا در غیر این صورت نه تنها سرمایه و انرژی خود را به هدر خواهید داد، بلکه در حق مخاطبان خود ظلم می‌کنید زیرا اطلاعات ناکافی یا غلط به آنها منتقل می‌شود.

دانش و مهارت کافی

برای درک بهتر این مورد به سوال زیر پاسخ بدهید:

آیا کسی که تا به حال حتی یک کتاب یا منبع آموزشی را پیرامون فلسفه و منطق مطالعه نکرده‌ است، می‌تواند در مورد آن موضوع اقدام به تولید محتوا آموزشی بکند؟!

مطمئن هستم که با قاطعیت پاسخ منفی می‌دهید. بله درست است، زمانی که قصد دارید مفهومی را به فرد دیگری انتقال دهید، در گام اول باید خودتان بر موضوع مورد نظر مسلط باشید. پس تولید محتوا آموزشی در هر حوزه‌ای که باشد، اطلاعات کافی مدرس را می‌طلبد.

داشتن منبعی کامل از داده‌ها و اطلاعات پیرامون موضوع مورد بحث، به مدرس آن مبحث اعتماد به نفس و انگیزه بیشتری می‌دهد و سبب می‌شود تا خروجی تولید محتوا آموزشی نیز بسیار باکیفیت و مرغوب از آب دربیاید.

توانایی انتقال اطلاعات

یکی دیگر از پیش‌نیازهای یک تولید محتوا آموزشی خوب، داشتن توانایی انتقال مطالب به دیگران است. بسیاری از افراد وجود دارند که دارای اطلاعات عمومی و تخصصی بالایی هستند اما نمی‌توانند آنها را به دیگران منتقل کنند، و یا حتی گاهی منظور خود را برعکس انتقال می‌دهند.

در واقع هر کسی که دانشی دارد لزوما نمی‌تواند مدرس خوبی در آن حوزه باشد! زیرا فرآیند آموزش و انتقال مفاهیم نیازمند یک استعداد ذاتی بوده و صبر و حوصله زیادی را می‌طلبد.

حتما شما هم با اساتید یا دبیرانی رو به رو شده‌اید که از نظر تحصیلات و سطح علمی دارای رتبه بالایی بوده‌اند اما در زمان تدریس، توانایی انتقال مفهوم به صورت قابل درک را نداشتند.

تولید محتوا آموزشی باید رفع‌کننده نیاز کاربر و پاسخگوی سوالات وی باشد، پس نیازمند روشی صحیح برای آموزش مفاهیم به مخاطبان خود می‌باشد. اگر این نکته در تولید محتوا آموزشی رعایت نشود در واقع مخاطب با محتواها ارتباط برقرار نخواهد کرد، زیرا آنها را متوجه نمی‌شود. پس در نتیجه بازخوردهای خوبی هم حاصل نمی‌شود.

آشنایی با ابزارهای تولید محتوا

همان طور که در بخش انواع محتوا آموزشی عنوان شد، تولید محتوا آموزشی از راه‌های گوناگونی صورت می‌گیرد. برای گرفتن بازخورد مثبت، بهتر است تا تولید محتوا آموزشی در قالب‌ها و انواع مختلف آن اتفاق بیفتد.

در نتیجه آشنایی نسبی با ابزارهای تولید محتوا آموزشی نیز یکی از پیش‌زمینه‌های این حوزه است. بدون شک تولید محتوا آموزشی، نمی‌تواند فقط از یک نوع خاص باشد، بهتر است با توجه به موضوعی که قصد آموزش آن را دارید، یک قالب محتوایی مناسب انتخاب نمایید و سپس در آن قالب تولید محتوا آموزشی را آغاز کنید.

کار با ابزارهای تولید محتوا آموزشی متنی از قبیل؛ ورد، اکسل و … ، یا محتواهای تصویری از قبیل؛ فتوشاپ، افترافکت و … بسیار اهمیت دارند. انتخاب یک نرم افزار تولید محتوا آموزشی مناسب نیز مهم و تاثیرگذار است.

این قابلیت همچنین به صورت غیر مستقیم سبب ایجاد تنوع و خلاقیت در ظاهر وبسایت یا شبکه اجتماعی می‌شود و کاربران را برای دنبال کردن شما مشتاق‌تر می‌کند. تولید محتوا آموزشی متنوع باعث جذب افراد با سلایق مختلف می‌شود، زیرا کاربر قدرت انتخاب دارد و این برای وی بسیار موردپسند و جذاب است.

 12 اصل مهم برای تولید محتوا آموزشی فوق‌العاده

در این بخش از این مقاله سعی کردیم تا شما را برای تولید محتوا آموزشی فوق‌العاده، راهنمایی کنیم. تولید محتوا آموزشی اصولی و باکیفیت، سبب می‌شود تا مخاطبان احساس ارزشمندی و مسئولیت پذیری شما را درک کنند و مشتاق باشند تا با محتواهای تولیدی شما تعامل داشته باشند.

نکته‌ای که لازم می‌دانیم تا قبل از عنوان 12 اصل‌ بیان کنیم، تحلیل و آنالیز محتواهاست. یعنی بعد از تولید محتوا آموزشی و قبل از انتشار، یک بررسی کلی داشته باشید و زوایای مختلف محتوا را آنالیز نمایید. این کار نگاه شما را نسبت به محتواهای تولیدی بازتر می‌کند و نقاط مثبت و منفی را آشکار می‌کند.

پس در کنار رعایت این 12 نکته طلایی در تولید محتوا آموزشی، آنالیز و تحلیل آن را از یاد نبرید.

حال این نکات مهم را برمی‌شماریم:

انتخاب موضوعات مورد نیاز کاربران

برای تولید محتوا آموزشی باید موضوعات روز جامعه را در نظر بگیرید و بر طبق آنها تولید محتوا را آغاز نمایید. زیرا زمانی که یک موضوع در جامعه مطرح می‌شود، مخاطبان بسیاری سعی دارند تا آن را فرابگیرند.

در این بین وبسایت‌ها یا شبکه‌های اجتماعی برنده‌اند که نسبت به رقیبان خود به روزتر باشند. تولید محتوا آموزشی از این نظر با دیگر محتوا تفاوت دارد، زیرا جدید بودن آن بسیار حائز اهمیت است. به عنوان مثال؛ تولید محتوا آموزشی برای نصب ویندوز 98 در دنیای امروز بسیار مضحک و خنده‌دار است!

مساله دیگر اینکه اگر موضوعی را که مورد نیاز کاربر است انتخاب می‌کنید، به مخاطب آن نیز دقت نمایید. تولید محتوا آموزشی باید با توجه به میزان درک و فهم مخاطب هدف انجام بشود تا کاربران هدف بتوانند از آن بهره‌مند بشوند.

انتخاب قالب محتوایی کاربرپسند

برای تولید محتوا آموزشی باید علایق و سلیقه کاربران هدف خود را در نظر بگیرید و متناسب با آنها قالب تولید محتوا آموزشی را انتخاب نمایید. کاربران در هر رده سنی و با هر سطح تحصیلاتی که باشند، یک نوع محتوا را بر انواع دیگر ترجیح می‌دهند.

علاوه بر این‌ها از نظر ذاتی نیز میزان درک افراد مختلف از قالب‌های محتوایی متفاوت با هم اختلاف دارد. یعنی برخی افراد محتواهای ویدئویی و برخی دیگر محتواهای متنی را بهتر و سریع‌تر درک می‌کنند.

در نتیجه در تولید محتوا آموزشی، در کنار اینکه قالب موردپسند کاربر را انتخاب می‌کنید، بهتر است تا محتوای خود را تنها در یک قالب مشخص ارائه ندهید، بلکه به کاربر حق انتخاب دهید که قالب محتوایی مورد علاقه خودش را انتخاب نماید.

به عنوان مثال؛ اگر مقاله‌ای را در برای آموزش ساخت و کار با اکانت تجاری اینستاگرام تهیه کرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم در پایان نیز مراحل کار را به صورت ویدئویی نیز بارگذاری کنید تا کاربر نوع محتوا را به سلیقه خودش انتخاب نماید.

پاسخ دادن به ابهامات و سوالات کاربران

کاربران احساس ارزشمندی را دوست دارند و زمانی که از سمت شما مورد توجه قرار بگیرند، به تعامل با شما ادامه می‌دهند. تولید محتوا آموزشی تنها منحصر به ارائه محتواها نیست، بلکه بهتر است که به اصطلاح مطالب را “گارانتی” کنید!

بعد از تولید محتوا آموزشی و انتشار آن، معمولا کاربران سوالات و یا ابهاماتی که در مورد محتوا برای‌شان ایجاد شده است را با شما در میان می‌گذارند. شما نیز وظیفه دارید تا برای جلب رضایت و توجه مخاطب، به سوالات آنها با صبوری پاسخ بدهید و یا ابهامات حاصل شده را رفع نمایید.

این کار شاید کمی وقت شما را بگیرد، اما توجه و انرژی مثبتی که از مخاطبان دریافت خواهید کرد، بسیار لذت‌بخش است. پس عواقب این چنینی تولید محتوا آموزشی نیز توجه داشته باشید.

بهره‌مندی از جلوه‌های بصری جذاب

بگذارید این مورد را با ذکر یک آمار جالب شروع کنیم. حدود 90% از اطلاعات وارد شده به مغر انسان‌ها از نوع بصری هستند. این یعنی تولید محتوا آموزشی آن هم از نوع تصویری، تا چه حد می‌تواند برای مخاطبان یک محتوا جذاب باشد.

اگر نوع موضوع تولید محتوا آموزشی به گونه‌ای است که بیشتر هدف خود را با محتوای متنی آموزش می‌دهید، استفاده از محتواهای تصویری را فراموش نکنید.

مخاطبان را در مقالات با دیوار متن روبه‌رو نکنید و در میان جملات و پراگراف‌های محتوا، از تصاویر باکیفیت و مرتبط کمک بگیرید.

تولید محتوا آموزشی بدون همراهی محتواهای تصویری، برای کاربران کسل‌کننده و تکراری است و چشم آنها را خسته می‌کند. پس از اهمیت وجود محتواهای تصویری در تولید محتوا آموزشی غافل نباشید.

منتشر کردن محتوا در دیگر رسانه‌ها

امروزه محتواهایی که بیشترین بازدید را کسب کنند، موفق هستند. برای دیده‌شدن باید از هر طریقی که امکان دارد محتواهای تولیدی خود را در دسترس و دید کاربران قرار بدهید. تولید محتوا آموزشی نیز از این موضوع جدا نیست.

زمانی که یک کلیپ آموزشی برای یوتیوب تهیه کرده‌اید، آن را فقط در یوتیوب منتشر نکنید، بلکه در هر شبکه اجتماعی یا رسانه‌ای که کاربران شما را دنبال می‌کنند، انتشار دهید.

تولید محتوا آموزشی با دریافت بازدید بالا و بازخورد است که خود را نشان می‌دهد و میزان مفید بودن‌اش را مشخص می‌کند. پس تولید محتوا آموزشی را منحصر به یک رسانه یا شبکه نکنید و در صورت امکان آن را در تمام کانال‌های ارتباطی با مخاطب قرار دهید.

داشتن خلاقیت و تنوع

برای شروع هر کاری به یک جرقه یا ایده نو نیاز است. موضوع یا طرحی که تا به حال کسی به آن نپرداخته باشد و رقیبان کمتری بر سر راه وجود داشته باشد.

تولید محتوا آموزشی هم باید با یک طرح نوآورانه آغاز شود تا بتواند توجه مخاطب را جلب نماید. تحلیل و آنالیز همکاران حوزه کاری خود را فراموش نکنید اما سعی نکنید که عینا مانند آنها رفتار کنید. بلکه سبک و روش شخصی خود را در تولید محتوا آموزشی به کار ببرید.

خلاقیت و ایده پردازی تاثیر عظیمی در تولید محتوا آموزشی دارد و مخاطب را مشتاق می‌کند تا محتوای شما را مطالعه یا مشاهده نمایند. خلاقانه بودن یک محتوا آموزشی، کاربران را میخکوب می‌کند و راهی جز توجه به محتوا برای آنها باقی نمی‌گذارد.

انتخاب لحن متناسب با جامعه هدف

یکی از مهم‌ترین نکات در تولید محتوا آموزشی، توجه به جامعه هدف و انتخاب لحن متناسب با آنهاست. به قول “دیوید اگیلوی” برای متقاعد کردن مردم باید با زبان خودشان با آنها سخن بگویید.

اهمیت این مورد را با یک مثال بیان می‌کنیم. فرض کنید قرار است تا برای دانش آموزان دبستانی آلمانی، تولید محتوا آموزشی انجام بشود. آیا تهیه ویدئوهای آموزشی به زبان روسی و با اصطلاحات تخصصی و سنگین، کار منطقی است؟!

روشن است که این محتوا برای چنین جامعه هدفی به هیچ وجه مناسب و مفید نیست. زیرا در درجه اول با آن زبان آشنایی ندارند و دوم اینکه محتوای تولیدی از سطح درک و فهم یک دانش‌آموز دبستانی فراتر است.

پس تولید محتوا آموزشی را با انتخاب مناسب‌ترین لحن و شیوه بیان مطالب، آغاز نمایید تا در نهایت از دریافت بازخوردها ناامید نشوید.

توجه به اصول سئو

این نکته مخصوص محتواهای متنی وبسایت‌هاست. اگر یک وبسایت با رویکرد آموزشی را مدیریت می‌کنید، قطعا با موضوع سئو آشنایی دارید. پس توصیه می‌کنیم تا در تولید محتوا آموزشی خود، اصول سئو را حتما در نظر بگیرید.

اگر تولید محتوا آموزشی در وبسایت با بهترین سطح کیفیت صورت بگیرد اما گوگل آن وبسایت را معتبر نشناسد، رسما وقت و هزینه خود را دور ریخته‌اید. زیرا مخاطبان کمتری از آن مطالب بهره‌مند خواهند شد.

و به قول معروف “وبسایتی که گوگل به آن لبخند بزند، بازار به آن قهقهه می‌زند!” پس رعایت اصول و ترفندهای سئو (از قبیل؛ کلمات کلیدی پرکاربرد، چگالی کلمات کلیدی و …) را در تولید محتوا آموزشی از قلم نیندازید.

بررسی و آنالیز بازخوردها

اگر تولید محتوا آموزشی در انتشار آنها خلاصه شود و برای بعد از آن برنامه‌ای نداشته باشید، به اهداف خود نخواهید رسید. در واقع زمانی محتواها به موفق می‌رسند که بازخوردهای مثبت و منفی دریافت کنند و از آنها کمک گرفته شود.

اگر محتوایی هیچ بازخورد یا کامنتی از سمت مخاطبان دریافت نکند یعنی اصلا کسی آن را مطالعه نکرده است که بخواهد نظری بدهد! پس از دریافت کامنت‌های منفی نترسید، آنها نشان می‌دهند محتوای شما حداقل نسبت به دیگران یک قدم جلوتر است.

اما اصل قضیه اینجاست که بدانید چطور و چگونه از این نظرات حداکثر استفاده را ببرید و نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی نمایید. بعد از تولید محتوا آموزشی، در صورت امکان تک تک نظرات را با دقت و حوصله بررسی کنید و از این منبع رایگان و مفید به سادگی عبور نکنید.

بخش‌بندی درست و اصولی

فهرست و تقسیم بندی محتواهای آموزشی را به درستی انجام بدهید تا مخاطب در یافتن محتوای مورد نیاز خود سردرگم نشود. تولید محتوا آموزشی باید به گونه‌ای باشد که کاربران به سادگی به همان بخش از آموزش که نیاز دارند در کوتاه‌ترین زمان ممکن دسترسی داشته باشند.

پراکندگی و عدم انسجام در قسمت‌های مختلف محتوا آموزشی، مخاطب را گمراه کرده و در اولین واکنش وبسایت‌ شما را ترک خواهد کرد. وجود یک منو یا فهرست منظم و مشخص از تمام محتوا با نام و جزئیات مورد نیاز کاربر، یکی از اصول مهم تولید محتوا آموزشی می‌باشد.

داشتن برنامه‌ریزی و نظم در انتشار محتوا

اگر در تولید محتوا آموزشی برنامه‌ریزی و زمان‌بندی انتشار داشته باشید، کاربران علاقه‌مند را مشتاق می‌کنید تا در آن زمان به وبسایت شما مراجعه کنند تا آموزش مورد نظر خود را فراگیرند.
در این حالت کاربران مانند حضور در کلاس‌های آموزشی، می‌توانند به اصطلاح روی وبسایت شما حساب باز کنند و برنامه‌ریزی شخصی خود را داشته باشند. زیرا تولید محتوا آموزشی با یک نظم و ترتیب خاصی صورت می‌پذیرد.

لینک‌سازی داخلی اصولی

یکی از مواردی که در موفقیت تولید محتوا آموزشی تاثیر دارد، وجود لینک‌های داخلی است. با لینک کردن صفحات مختلف مقالات مرتبط به هم، مخاطب را برای دسترسی به مطالب مورد علاقه‌اش راهنمایی می‌کنید.

از طرف دیگر، مدت زمان ماندگاری کاربران در وبسایت را افزایش داده و ناخودآگاه سئو وبسایت خود را نیز تقویت کرده‌اید.

جمع ‌بندی

در این مقاله پاسخ جامع و روشنی برای سوال “تولید محتوا آموزشی چیست؟” ارائه دادیم. برای شروع تولید محتوای آموزشی، بهتر است که پیش‌نیازهای ذکر شده را دارا باشید و سپس اقدام به تولید محتوا نمایید.

همچنین برای موفقیت بیشتر در مسیر تولید محتوا آموزشی باید یکسری نکات و ریزه‌کاری‌ها را به دقت رعایت کنید تا مخاطبان با محتواهای شما ارتباط برقرار کرده و سرانجام نیز جز طرفداران همیشگی شما بشوند.

با افزایش تعداد وبسایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی که اهداف آموزشی را دنبال می‌کنند، برای برتری یافتن نسبت به رقیب‌های حوزه کاری خود، باید متفاوت‌تر و باکیفیت‌تر عمل کنید، تا مخاطبان را به سمت خود جذب نمایید.

تولید محتوا آموزشی مرغوب و باکیفیت، همیشه مخاطب خودش را داراست و فقط باید به دنبال پیشرفت و رشد سطح آموزش‌های خود حرکت کنید.

موفق و سربلند باشید.

منبع: bit.ly yun.ir tinyurl