Willem Engel van protestgroep Viruswaarheid komt aan bij het gerechtshof © ANP

ING: Willem Engel gebruikte 50.000 euro aan Viruswaarheid-donaties voor stuk grond in Spanje

updateCoronascepticus Willem Engel heeft vorig jaar 50.000 euro aan donaties, die hij via zijn actiegroep Viruswaarheid had ontvangen, gebruikt om in privé de aankoop van een stuk grond in Spanje te financieren. Dat blijkt uit informatie van ING, die de zakelijke rekening van Viruswaarheid om die reden blokkeerde eerder dit jaar. De rechter oordeelt nu dat die maatregel van ING te ver ging, maar is wel kritisch op de handelswijze van Engel.

Sebastiaan Quekel 02-06-21, 10:00 Laatste update: 02-06-21, 18:21

Engel ontkent desgevraagd dat er een lap grond is gekocht met donatiegelden en stelt dat er slechts een leningsovereenkomst met garantstelling is verleend ‘omdat ING weigerde te financieren’. ,,Deze lening is kortlopend en inmiddels terugbetaald. Het verstrekken van een lening heeft niks te maken met witwassen of financieren van terrorisme”, klinkt het.

In een kort geding stelde de rechter gisteren Engel in het gelijk. ING moet de rekeningen, die al maanden bevroren zijn, zo snel mogelijk weer beschikbaar stellen, op straffe van een dwangsom van 5000 euro per dag. Wel was de rechter kritisch op hoe Engel met de donatiegelden was omgesprongen.

Onderzoek ING

In augustus vorig jaar startte ING een onderzoek naar de rekeningen van Engel, naar aanleiding van berichten in de media over zijn persoon en zijn actiegroep. Tijdens het onderzoek stuitte de bank op diverse onregelmatigheden. Zo bleek Engel de rekening van zijn dansschool al geruime tijd te gebruiken om donaties te ontvangen via Viruswaarheid.

Dit had de Rotterdamse dansleraar niet met ING afgestemd, valt te lezen in stukken. Engel spreekt van leugens en benadrukt dat de lening niks met de dansschool te maken heeft. Hij vermoedt dat de bank hierin ‘waarschijnlijk opdracht heeft gekregen van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). ,,Ze wilden daar in de zitting niet op ingaan”, meent hij. ING ontkent dit weer.

Tekst gaat verder onder deze tweet

Verdachte overboeking

In het onderzoek stuitte ING op een ‘onregelmatige overboeking’ van 50.000 euro met ‘een verdachte omschrijving’. Engel, die sinds 2013 bij ING bankiert, had de donaties, die eigenlijk bestemd waren voor de activiteiten van Viruswaarheid, in de zomer van 2020 gebruikt om privé de aankoop van een stuk grond in Spanje te financieren, stelt ING. ,,Dat kon Engel doen zonder daarover aan iemand verantwoording te hoeven afleggen.”

Het is overigens helemaal niet aan ING om hier iets van te vinden
Willem Engel.

Volgens Engel gaat het om een lening ten behoeve van een project in Fuerteventura. Hier was haast bij geboden, anders moest er een boete betaald worden. ,,Er is een leningsovereenkomst gesloten, om alles zo ordelijk en transparant te laten verlopen”, legt de criticus uit. Volgens de bank echter ‘bleek nergens‘ dat Engel richting zijn donateurs transparant was geweest over het gebruik van donaties voor privédoeleinden of dat de donateurs hierin hadden ingestemd. Op die aantijging reageert de dansleraar verrast. ,,We zijn volledig transparant geweest. Het is overigens helemaal niet aan ING om hier iets van te vinden, alle stukken zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel.”

Een vertegenwoordiger van ING vroeg tijdens het onderzoek herhaaldelijk aan Engel of hij de met donaties bekostigde lening kon onderbouwen. Omdat hij een leningsovereenkomst niet wilde toesturen, kon ING ‘haar onderzoek en verplichtingen in het kader van de Wet op het financieel toezicht en de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme niet uitvoeren’.

‘De bestuurder (Engel, red.) had bovendien op geen enkele manier aangetoond dat hij zich realiseerde dat dit gedrag onacceptabel was. Er was daarom een groot risico op herhaling en een verhoogd integriteitsrisico voor ING’, valt te lezen in de stukken. In een reactie stelt Engel dat niet hij, maar ING haar boekje te buiten is gegaan. ,,Deze wetten zijn ten onrechte ingezet. ING had dit nooit mogen doen.”

Rechter geeft Engel gelijk

Als gevolg van de controverse zag ING zich genoodzaakt om de rekening van Engel op te zeggen en afscheid te nemen van Viruswaarheid als klant. In deze brief deelt de bank mee dat zij het vertrouwen in de integriteit van Viruswaarheid is verloren en het cliëntenonderzoek niet succesvol kan afronden. Daarbij nam de bank een opzegtermijn van drie maanden in acht.

ING mag Viruswaarheid haar activiteiten niet onmogelijk maken
Uitspraak rechter.

Indien klanten het hier niet mee eens zijn kunnen zij juridisch bezwaar maken. Engel deed dat en spande een kort geding aan, met succes. ‘Hoewel zeker vraagtekens gesteld kunnen worden bij de handelwijze van Engel, zoals hiervoor vermeld, zijn er geen concrete aanwijzingen voor witwassen of ander crimineel handelen’, valt te lezen in het vonnis.

Dit betekent in juridische zin dat ING slechts een beperkt risico loopt als de bankrelatie nog enige tijd zou doorlopen. Volgens de rechter bestaat bovendien de indruk dat ING ‘liever niet geassocieerd wil worden’ met Viruswaarheid. ‘Maar dat betekent niet dat zij Viruswaarheid haar activiteiten onmogelijk mag maken doordat zij niet over de gelden op haar bankrekening kan beschikken’, klinkt het onder meer.

Door het blokkeren van de rekening kon Viruswaarheid de facturen van advocaten niet betalen, evenals een factuur van een partij die volgens de stichting ‘wetenschappelijk onderzoek doet naar corona’. De rechter oordeelt dat er sprake is van een spoedeisend belang, de rekening moet daarom zo snel mogelijk weer beschikbaar komen.

Reactie ING

ING, dat achter de uitspraken blijft staan, laat in een reactie weten teleurgesteld te zijn in het vonnis. ,,Maar wij respecteren het en zullen het uitvoeren”, laat een woordvoerster weten. Ze benadrukt geen positie in te nemen over Viruswaarheid. ,,Wel neemt ING een duidelijke positie in als het gaat om mogelijke onregelmatigheden op een rekening die niet of onvoldoende worden opgehelderd. Indien klanten onvoldoende meewerken, loopt ING in het kader van wet- en regelgeving een risico en mag ING besluiten om afscheid te nemen van een klant.”

Wij respecteren het vonnis en zullen het uitvoeren
Woordvoerster ING.

De bank staat dan ook nog steeds voor de volle honderd procent achter het klantonderzoek. ,,Inclusief het blokkeren en opheffen van de rekening, dat wij met alle zorgvuldigheid uitvoeren. Wij blijven, zoals ook in deze zaak, zorgvuldig klantonderzoek doen om onze rol als poortwachter te blijven vervullen.”

Het vonnis betreft volgens ING een tijdelijke ordemaatregel voor de duur van vier maanden. Dat betekent dat Viruswaarheid voor de komende vier maanden een bankrekening kan aanhouden bij ING.

Engel hoopt na het geschil met ING een andere bank te vinden om de financiën van de stichting te beheren. Hoewel Viruswaarheid in het gelijk is gesteld, erkent Engel dat ‘de relatie is verstoord’ door onenigheid over de lening van 50.000 euro. ,,We stappen liever over zodat we elkaar niet verder in de weg zitten.‘’

Of dat lukt, hangt van andere Nederlandse banken af. Viruswaarheid heeft verschillende banken aangeschreven om naar over te stappen en van een aantal heeft hij daarop een afwijzing gekregen, zegt Engel. Bij twee banken is de aanvraag nog in behandeling.

Beoordeling rechtbank over lening

ING heeft Engel twee keer verzocht de leningsovereenkomst aan haar over te leggen. Van Engel had mogen worden verwacht dat hij de leningsovereenkomst op eerste verzoek van ING aan haar over zou leggen. Donaties zijn door Engel als enig bestuurder van (toen nog) Viruswaarheid aangewend voor een lening aan hem in privé. Dat ING hierover meer wilde weten en de onderliggende leningsovereenkomst wilde inzien, was zeer begrijpelijk. Niet betwist is dat het geleende bedrag eind 2020 is terugbetaald, zodat het bedrag in elk geval op dit moment weer op de (geblokkeerde) rekening bij ING staat.

Bekijk onze nieuwsvideo's in deze playlist: